Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, yakın tarihin, görsel ve işitsel arşivinin restoresi projesi kapsamında birkaç saatlik filmin restore edildiğini, bunların arasında Atatürk'ün Meclise hitabının da bulunduğunu bildirdi.

Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi (MSGSÜ) arasında başlatılan ''Osmanlı İmparatorluğu, Cumhuriyetin İlk Yılları ve Atatürk'e Ait Yanar Tabanlı Filmlerin Restorasyonu'' projesi basına tanıtıldı.

Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, MSGSÜ Sinema-TV Merkezinde yapılan toplantıda projeye ilişkin bilgi verdi.

Bu kayıtların uzun süredir üniversitede durduğunu, filmlerin restore edilmesine ilişkin üniversite ile Bakanlığa bağlı Telif Hakları ve Sinema Genel Müdürlüğü arasında anlaşma yapıldığını hatırlatan Bakan Günay, şunları söyledi:

''Bugün ortaya güzel bir sonuç çıktı, önemli birtakım tarih kesitlerini görsel olarak yeniden görmek, incelemek, bilmek imkanına kavuştuk. Ben bunları geçmiş yıllarda daha çok milli bayramlarda çizgili ve hışırtılı ne olduğu çok da anlaşılmayan film parçacıkları olarak, sinemalarda, televizyonlarda izliyordum. Bu kez yeni çekilmiş yapım gibi, net biçimde göreceğiz.''

Bugün çok sınırlı bir sunum yapılacağını ifade eden Günay, ''Proje kapsamında üzerinde çalışılan ve restorasyonu tamamlanan bölümler birkaç saate varıyor. Bunlar arasında Atatürk'ün Meclise hitabına ilişkin görüntüler de yer alıyor'' dedi.

''BU KÜLTÜR MİRASINI GELECEĞE TAŞIMAK HEPİMİZ İÇİN GÜZEL ÖDEV''

Bu çalışmanın, basında yer almasından sonra ''Atatürk'ün gerçek sesine ulaşıldı'' haberlerinin topluma ulaştığını ve ilgisini çektiğini dile getiren Günay, restorasyonu tamamlanan birkaç saatlik görüntüler arasından 10 dakikalık bir seçki hazırlandığını, bu seçkinin ilk kez burada gösterileceğini belirtti.

Bakan Günay, şöyle devam etti:

''Atatürk'ü Onuncu Yıl Nutku'nda tiz sesle dinlemeye alışmışız. Halbuki hepimizin ses tonuna benzeyen ortalama bir ses tonuyla Meclise hitabı var. Osmanlı'nın son dönemi, Sultan Reşat ile ilgili görüntüler, Alman İmparatorluğu'nun ziyareti, Cumhuriyetin ilk dönemi ve İran Şahı'nın ve başka devlet adamlarının Türkiye'ye ziyaretiyle ilgili sunumlar var.''

Kültür ve Turizm Bakanı Günay, bundan sonra da gerekeni yapacaklarını dile getirerek, şunları kaydetti:

''Bütün bu kültür mirasını geleceğe taşımak hepimiz için güzel bir ödev. Güzel bir söz vardır; ' Hayat ileriye doğru yaşanır ama geçmişe bakınca anlaşılır' diye. Bizim de geçmişimizi bilmemiz, sağlam adımlarla geleceğe yürümek için son derece gerekli. Bir ihmali, bir gecikmişliği ortadan kaldırmaya çalışıyoruz.''

Ertuğrul Günay, bugün yayımlanan görüntülere Kültür ve Turizm Bakanlığının ''belgesel.gov.tr'' adresinden ulaşılabileceğini bildirdi.

Günay, restore edilen görüntülerin gelecek günlerde daha kapsamlı bir şekilde, önemli sinema insanlarının da katılımıyla gösterileceğini ve topluma duyurulacağını ifade etti.

''600 BİN METRE FİLM RESTORE EDİLECEK''

MSGSÜ Rektörü Prof. Dr. Rahmi Aksungur da bu proje sayesinde, dünyanın yüksek teknoloji cihazları kullanılarak, Türk kültür hayatına çok önemli katkıda bulunulacağını söyledi.

MSGSÜ Öğretim Üyesi Prof. Dr. Asiye Korkmaz da bu filmlerin Prof. Dr. Sami Şekeroğlu'ndan emanet alındığını, Şekeroğlu'nun emekli olmadan teslim ettiğini belirterek, ''Yaptığımız bir hesaba göre, bugünkü kadromuzla restore etmeye kalkışsak 250 yıl gerekiyor'' dedi.

Restorasyonun, pahalı ve zor bir iş olduğunu, ancak gerektiğinde yapıldığını aktaran Korkmaz, restorasyon ihtiyacı olana filmlerin, ''yanar tabanlı'' denilen yanıcı filmler olduğunu kaydetti.

Bu filmlerin büyük bir kısmının Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından toplandığını ve 25 yıl önce Sinema Televizyon Merkezine gönderildiğini dile getiren Korkmaz, ''Biz de bunları olduğu gibi hiçbir hasara uğratmadan günümüze kadar koruduk. Bugün yine özel ve güvenli bir yerde düşük ısı ve nemden koruyoruz'' dedi.

Restore edilecek filmlerin 1909'dan bugüne kadar çok çeşitli bazılarının ise sessiz filmler olduğunu dile getiren Korkmaz, şu bilgiyi verdi:

''Bu filmleri dijitalize ettikten sonra da ne kadar tehlikeli olurlarsa olsun korunacak. Dijital veri bir gün bir yıl sonra yok olabilir. Bunları yaptıktan sonra yeniden sinema filmine aktarılması lazım. Bu konuda Bakanlıkla bu projenin genişletilmesinin doğru olacağına karar verdik. Proje kapsamında 600 bin metre film restore edilecek. Çalışmanın tamamlanması yıllar sürer.''

Konuşmaların ardından, restore edilen bölümler arasından hazırlanan ve Atatürk'ün Mecliste yaptığı hitabı da içeren 10 dakikalık seçki gösterildi.

Ulu Önder'in 1936'da Meclise hitabı sırasında kaydedilen görüntüsündeki ses tonu da duyuldu.

Gösterimin ardından emekli öğretim üyesi Prof. Dr. Sami Şekeroğlu da gazetecilerin soruları üzerine, restore edilecek filmlerin, 25 yıl önce derleyip Sinema-TV Merkezine gönderdiğini söyledi.

Prof. Dr. Şekeroğlu, Osmanlı İmparatorluğu ile ilgili görüntülerin bir kısmının Avusturyalı bir grup, Atatürk'ün Mecliste yaptığı konuşmaların tamamının ise Cezmi Ar tarafından çekildiğini belirtti.

Atatürk'e ait görüntüleri, 1975'de İkitelli'de bir manavda bulduğunu dile getiren Şekeroğlu, şunları anlattı:

''Manavda bir çocuk, yanında kutular var ve bir şeyler kazıyor, bize ' Filmleri kazıyorum ve film yapıştırıcı yapıyorum' dedi. Baktım filmlerin üzerine 'Atatürk' yazıyor. Onları bana vermesini istedim. 500 liralık yapıştırıcı çıkar bundan dedi. 250 liraya razı ettim. Bize daha çok film olduğunu söyleyerek, bir depoya götürdü. Hatırladığım kadarıyla o depo İpek Film'in deposuydu. Oradan birtakım filmler aldık ve kaçtık.''

Proje kapsamında, yakın tarihin görsel ve işitsel arşivi restore ediliyor.

Yapılacak çalışma ile Osmanlı İmparatorluğu, Cumhuriyetin kuruluş yılları ve Atatürk'e ait yanar tabanlı belge filmlerinin, ileri kimyasal, optik ve dijital tekniklerle onarımı ve dijital formatlara aktarılarak kamunun ve araştırmacıların hizmetine açılması amaçlanıyor.